W dniu 18 marca 2025 r. w siedzibie Okręgowego Inspektoratu Pracy w Łodzi odbyło się inauguracyjne posiedzenie Rady ds. Przeciwdziałania Nielegalnemu Zatrudnieniu. Rada została powołana jako platforma współpracy międzyinstytucjonalnej, której celem jest koordynowanie działań różnych urzędów i służb w zakresie zwalczania nielegalnego zatrudnienia oraz wymiana informacji dotyczących zagrożeń i wyzwań na rynku pracy.
W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Straży Granicznej, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Inspekcji Transportu Drogowego, Izby Administracji Skarbowej w Łodzi, Wojewódzkiego Urzędu Pracy, Powiatowego Urzędu Pracy w Łodzi oraz Okręgowego Inspektoratu Pracy w Łodzi.
Cele i zadania Rady
Podczas posiedzenia podkreślono, że działalność Rady będzie skupiona na:
- Analizie zjawiska nielegalnego zatrudnienia i identyfikacji kluczowych zagrożeń w regionie.
- Koordynacji działań instytucji odpowiedzialnych za nadzór nad rynkiem pracy.
- Inicjowaniu projektów prewencyjnych i edukacyjnych.
- Wspieraniu wymiany informacji między instytucjami, co pozwoli na skuteczniejsze wykrywanie i eliminowanie przypadków nielegalnej pracy.
Wyzwania rynku pracy i działania PIP
P.o. Okręgowy Inspektor Pracy w Łodzi Marcin Grzelak przedstawił analizę aktualnej sytuacji na rynku pracy oraz jej wpływu na skalę nielegalnego zatrudnienia. Wskazano na kluczowe czynniki kształtujące w przyszłości to zjawisko, w tym:
- Automatyzację i cyfryzację, które mogą ograniczać zatrudnienie w niektórych branżach, zmniejszając skalę nielegalnej pracy.
- Niedobory pracowników, szczególnie w budownictwie, gastronomii i transporcie, które zwiększają ryzyko wzrostu szarej strefy.
- Rozwój elastycznych form zatrudnienia i pracy zdalnej, które mogą prowadzić do nieprawidłowości w zakresie rozliczeń podatkowych i ubezpieczeniowych.
- Zmiany w regulacjach prawnych, które mogą ułatwić legalne zatrudnianie cudzoziemców i ograniczyć opłacalność pracy „na czarno”.
Podsumowanie działań kontrolnych
Podczas posiedzenia zaprezentowano także wyniki kontroli przeprowadzonych w 2024 roku przez inspektorów Okręgowego Inspektoratu Pracy w Łodzi. W tym okresie:
- Przeprowadzono 1325 kontroli dotyczących zatrudnienia krajowych pracowników.
- Skontrolowano 2253 cudzoziemców w 611 firmach – 499 przypadków dotyczyło nielegalnego powierzenia pracy.
- Najwięcej naruszeń odnotowano w branżach: budownictwo, przetwórstwo przemysłowe, handel i usługi administracyjne.
Najczęstsze nieprawidłowości obejmowały:
- Zatrudnianie bez pisemnego potwierdzenia umowy o pracę.
- Nieopłacanie składek na ZUS i Fundusz Pracy.
- Nieprawidłowości w zgłaszaniu danych do systemu ubezpieczeń społecznych.
Plany na przyszłość
Członkowie Rady podkreślili, że kluczowym wyzwaniem na przyszłość jest usprawnienie współpracy między instytucjami oraz efektywna wymiana informacji o naruszeniach prawa. Wskazano również na konieczność prowadzenia działań edukacyjnych i informacyjnych skierowanych zarówno do pracodawców, jak i pracowników.
Na zakończenie posiedzenia ustalono harmonogram kolejnych spotkań oraz podjęto decyzję o opracowaniu szczegółowych rekomendacji dotyczących dalszych działań Rady.
