Termin:
13 grudnia 2024 r. (piątek)
Miejsce konferencji:
Łódź, Wydział Prawa i Administracji UŁ,
Seminarium w formule ON-LINE, platforma MS Teams

Link do wydarzenia na FB:

Organizatorzy seminarium:
Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ
Studenckie Forum Naukowe Stosunków Zatrudnienia WPiA UŁ
Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego

18.30 – 18.50 Przywitanie gości

Dr hab. prof. UŁ Tomasz Duraj, kierownik CNSZ WPiA UŁ
Dr Marcin Krajewski, sekretarz CNSZ WPiA UŁ
Pani prof. dr hab. Dorota Dzienisiuk, Katedra Prawa Pracy i Polityki Społecznej WPiA UW, wiceprzewodnicząca oddziału warszawsko-łódzkiego PSUS.

18.50 – 19.50 Dr hab. prof. UWr. Renata Babińska-Górecka, Nowe nietypowe formy zatrudnienia a podleganie ubezpieczeniom społecznym w kontekście wymogów norm MOP III generacji

19-50 – 21.00 Dyskusja

De lege lata nowe (elastyczne, niestabilne, w tym także pod względem płacowym, o różnym natężeniu czynników socjalnego ryzyka) nietypowe formy zatrudnienia (pracy mniej zależnej lub niezależnej, np. „cyfrowy nomadyzm”, brak ograniczeń związanych z formą, czasem i miejscem świadczenia pracy oraz rodzajem zadań - wybór) stanowią tytuły podlegania ubezpieczeniom społecznym, najczęściej w postaci umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy K.c. o zleceniu.

Prawo ubezpieczeń społecznych w niewystarczającym stopniu uwzględnia to, że m.in. w świetle postanowień Konwencji MOP nr 102 (tzw. norm MOP II generacji), ubezpieczenie społeczne obejmuje system świadczeń, do których prawo jest uzależnione od:
- aktywności zawodowej i zarobkowej,
- udziału w tworzeniu wspólnego funduszu przeznaczonego na wypłatę świadczeń,
- a wysokość świadczeń odpowiada zasadzie ekwiwalentności kompensacyjnej.

Także w świetle zalecenia MOP nr 202 z 2012 r. dotyczącego krajowych gwarancji zabezpieczenia społecznego (tzw. norm MOP III generacji), ubezpieczenia społeczne jako forma realizacji zabezpieczenia społecznego wymagają podejmowania aktywnych działań w sferze polityki zatrudnienia na rzecz wzrostu zatrudnienia rejestrowanego oraz form działalności gospodarczej z ewidencjonowanym przychodem, gdyż oczekują przede wszystkim wysokiego odsetka w społeczeństwie osób zatrudnionych, tj. podejmujących stałą, stabilną, odpłatną i rejestrowaną pracę najemną lub na własny rachunek.

Obejmowanie nowych nietypowych form zatrudnienia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego wymaga refleksji mającej na uwadze to, że o istnieniu zatrudnienia stanowi przysługująca z jego tytułu płaca, spełniająca ważną funkcję społeczną, bo będąca źródłem stałego dochodu służącego utrzymaniu i zaspakajaniu potrzeb życiowych zatrudnionego i jego rodziny oraz podstawą finansowania instytucji ubezpieczenia społecznego. „Zatrudnienie” pozbawione tej funkcji społecznej nie pozostaje w związku z ryzykiem socjalnym. Nie generuje tego ryzyka, gdyż określone niebezpieczeństwa nie pozbawiają zdolności do uzyskiwania środków do życia, ani też nie stwarza podstaw materialnych do jego zabezpieczenia. Także brak szeroko rozumianej ochrony życia i zdrowia oraz pozostałych interesów życiowych osób „zatrudnionych” w procesie ich aktywności dochodowej oznacza, że ich zdolność do „zatrudnienia” nie leży w interesie ogółu.

Powyższe zastrzeżenia należy rozpatrywać też w odniesieniu do obowiązującej regulacji podstaw wymiaru składki (i świadczenia), mającej zastosowanie do tytułów ubezpieczenia obejmujących nowe, nietypowe formy zatrudnienia (art. 18 ust. 3 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych albo art. 18 ust. 7 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Dostrzec tutaj można m.in. źródło problemu w postaci tzw. emerytur groszowych czy też zjawiska spekulowania na minimalną emeryturę. Podobnie można ocenić zasady rozstrzygania zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego (art. 9 ust. 2 i ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Celem norm MOP III generacji nie jest ograniczenie czy eliminacja ubezpieczenia społecznego, lecz rozszerzenie ochrony w ramach zabezpieczenia społecznego na wszystkich, także tych, którzy wykonują pracę - zależną lub pracę mniej zależną - sporadycznie, w ramach elastycznych i nietypowych form zatrudnienia. W tym kontekście potrzebna jest refleksja nad zakresem podmiotowym ubezpieczenia emerytalnego i rentowego, uwzględniająca wnioski płynące z analizy prawodawstwa MOP (norm wszystkich trzech generacji) oraz jego ewolucji w związku ze zmianami na rynku pracy związanymi z przejściem ze społeczeństwa industrialnego do postindustrialnego.

Dr hab. prof. UWr. Renata Babińska-Górecka, dr habilitowana nauk prawnych, profesorka Uniwersytetu Wrocławskiego, Kierowniczka Pracowni Ubezpieczeń Społecznych UWr., stypendystka Max-Planck — Institut für Sozialrecht und Sozialpolitik w Monachium, członkini Rządowej Rady Ludnościowej, etatowa członkini Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu, radczyni prawna.
Autorka około 90. opracowań naukowych z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych, pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych oraz prawa pracy.

Serdecznie zapraszamy!!